Vredeskerk Bergen aan Zee

Aard adviesopdracht

Materiaalonderzoek, advies restauratieve ingreep, uitvoeringsbegeleiding restauratie.

Opdrachtgever: Stichting MAD

Directie: Integraal bouwteam onder leiding van Muurpathologie

Uitvoering: Restauratie voorjaar 2024

Aannemer: Wittebouw B.V., Marc Bohle B.V.

Status: Adviesmodule I en II gereed.

Historie

De Vredeskerk te Bergen aan Zee is omstreeks 1918 als vrijstaande kerk in het duingebied van het dorpje Bergen gebouwd. De kerk is tegen het einde van de eerste wereldoorlog opgericht door Marie Amalie Dorothea van Reenen-Völter. Het gebouw was vanuit de oecumenische gedachte bedoeld als “een kerkje voor allen” – een kerkje voor alle gelovigen en niet voor een specifieke geloofsovertuiging. Daarom heet de kerk ook Vredeskerk.
De kerktoren is volgens een Noord-Hollandse traditie in het kerkfront geplaatst. De gevels zijn opgemetseld in rode baksteen, met een halfsteens buitenblad en daarachter een kleine spouw voor een massieve binnenmuur.
De kerk heeft sociaal-historische waarde gezien de achterliggende gedachte van verbroedering na WOI en is beschermd als provinciaal monument. Tegenwoordig vinden er naast kerkdiensten ook veelvuldige culturele manifestaties plaats.


Uitdaging

De in 1918 in steenkalkmortel opgetrokken vroege variant van een spouwmuur is meer dan 100 jaar lang blootgesteld aan zout, wind en zand. Toen de authentieke voegmortel begon de verweren, zijn de voegen van het Vredeskerkje in de afgelopen twee decennia twee keer opgevuld met een vermeende saneermortel, met een onverwacht resultaat...

De waterdichte voeg heeft er namelijk voor gezorgd dat de in de muur aanwezige en door de mortel ingebrachte industriële zouten door de baksteen begonnen te migreren. Het oppervlak van de bakstenen leek gezandstraald, de bakhuid was verdwenen. De stenen waren voorzien van een witte laag zouten.

Omdat de halfsteense muur al twee keer door middel van een hervoegbeurt gerestaureerd was en de bouwschadelijke zoutbelasting ondertussen tot op een muurdiepte van 7 cm was doorgetrokken, is besloten een groot deel van de buitenbladen nieuw op te trekken. Het weghalen van de schadeoorzaak vergde een ingrijpende restauratie.


Publlicatie

Photo

De eerste uitgave van het MuurpathologieMagazine is gewijd aan het Vredeskerkje. Het boekwerkje is geprint als softcover op 200 grams papier en is voor 20,- euro exclusief verzendkosten hier verkrijgbaar als print-on-demand. Heeft u meer dan vijf exemplaren nodig, bijvoorbeeld als relatiecadeau of cursusmateriaal, dan kunt u een mail sturen naar magazine@muurpathologie.nl

40% van de opbrengst van dit magazine gaat naar het onderhoud van het Vredeskerkje.